L. Moreno tarafından geliştirilen psikodrama, rol yapma temelli bir terapi türü olarak bilinmektedir. Psikodrama, drama yöntemleri ile gerçeği açıklama bilimi olarak tanımlanmakta ve kişilerarası ilişkiler ile ilgilenmektedir. Psikodrama, bir psikoterapi türü olarak terapötik etkinlik olmayı hedeflemektedir (Aygün Cengiz, 2007). Temelde gerçek yaşantıların oyunla canlandırılmasına dayalı bir grup çalışmasıdır. Geçmiş, şimdi ve burada ve geleceğin sistematik bütünleşmesinde etkili bir grup psikoterapisi yöntemidir. Psikodrama yöntemi; sahne, aktör, yönetmen, yardımcı egolar ve seyirci olmak üzere 5 temel unsurdan oluşmaktadır (Moreno, 1987).
Vuçinas, psikodramanın; ruh sağlığı alanında, bireysel psikoterapilerde ve grup psikoterapilerinde, ilaç bağımlılığı programlarında, uğraş ve etkinlik tedavilerinde, hastane kliniklerinde, günlük bakım merkezlerinde, kriz birimlerinde, terapötik topluluklarında, alkol ve uyuşturucu programlarında ve sayısız başka ortamlarda başarıyla uygulandığını belirtmektedir (Vuçinas, Bağımlılarla Psikodrama).
Psikodrama eğitiminde; grup üyeleri sahneleme yoluyla geçmiş ve şimdiye ait çatışma ve sorunları ele alırlar. Aynı zamanda geleceğe ait beklenti, kaygı ve zorluklar da bu eğitimlerde ele alınabilir. Üyeler, eğitimler sırasında bunlarla başa çıkma becerilerini tanır ve deneme imkanı bulurlar. Bir yandan da kendilerini geleceğe hazırlarlar. Tüm bunlar eğitimin önleyici rolleri arasında gösterilmektedir.
Psikodrama; geçmiş yaşantılar ve şimdi arasında kurulan duygu köprüsü aracılığıyla “aktarım” ilişkisinin çözümlenmesine, doğaçlama, spontanlık ve empatinin geçmesine olanak tanınmış olur. Grubun “şimdi ve buradasında” üyenin “şimdi ve buradası” senkronize bir uyum içinde işlenir, eyleme geçilir, sahnelenir ve paylaşılır (Vuçinas, Bağımlılarla Psikodrama).
Bir psikodrama oturumu; ısınma, oyun ve paylaşım olmak üzere 3 aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, ısınma teknikleri ile başlar. Bu bölümde üyeler aralarında sorunlarını paylaşırlar. İkinci aşamada üyeler sahneye çıkarlar ve üstelendikleri rolleri oynarlar. Son aşamada ise üyeler çember şeklinde dizilen sandalyelerine otururlar ve sahnede sergiledikleri rolleri ve elde ettikleri kazanımlarını, farkındalık yaratan konu ve duygularını paylaşırlar. Üyeler haftada bir kere 2 saat için toplanırlar (Vuçinas, Bağımlılarla Psikodrama). Psikodramada bireylerin grup ortamı içinde yaşadıkları rol değişimleri ve grup üyeleriyle etkileşimler de önemli farkındalıklar yaratır.
Gökçearslan Çiftçi ve Altınova’nın yaptığı çalışma sonucunda sosyal hizmet eğitiminde öğrencilerin ilişki kurma becerilerini geliştirmenin çok önemli olduğu vurgulanmıştır. Sosyal hizmet öğrencilerine iletişim becerilerinin kazandırılması gerektiği ifade edilmiştir. Bunun için; yaratıcı drama, sanat etkinlikleri, oyunla iletişim ve psiko-eğitim programlarının faydalı olabileceği bilgisi yer almaktadır (Gökçearslan Çiftçi ve Altınova, 2017). Buna yönelik olarak da günümüzde psikodrama eğitiminin, bazı üniversitelerin sosyal hizmet lisans bölümlerinin müfredatında seçmeli ders olarak yer aldığı görülmektedir.
Kaynaklar
Aygün Cengiz, S. 2007. Bir Karşılaştırma: Yaratıcı Drama Psikodrama. In: Aslan, N. Ed. Drama Kavramları. Oluşum Yayınları.
Gökçearslan Çiftçi, E. ve Altınova, H.H. 2017. Sosyal Hizmet Eğitiminde Yaratıcı Drama Yöntemiyle İletişim Becerisi Geliştirme: Ders Uygulaması Örneği. İlköğretim Online. 16(4), 1384-1394.
Moreno, J.L. 1987. Psychodrama and Sociodrama. In: Fox, J, ed. The Essential Moreno. Springer Publishing.
