Sağlık Bilimleri Yüksekokulu - sbyo@gelisim.edu.tr

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon (İngilizce)








 2018 Yılı Lupus Farkındalık Ayı


Ekim ayı, 2018 yılı için lupus farkındalık ayıdır. Lupus farkındalık ayının amacı, lupus hakkında farkındalık yaratmak, lupus hastalığından muzdarip insanların gösterebileceği farklı semptomları ve yaşamları üzerindeki etkisini ortaya koymaktır.


Lupus, esas olarak kadınları etkileyen otoimmün bir bağışıklık sistemi hastalığıdır ve vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Lupus semptomlarının çeşitliliği nedeniyle genellikle uzun süre tanı konulamayabilir ve bu süre zarfında çeşitli organlar hasar görebilir.  Lupus belirtileri ve semptomları hangi vücut sistemlerinin hastalıktan etkilendiğine bağlı olacaktır. En yaygın belirtileri yorgunluk, ateş, eklem ağrısı, nefes darlığı, göz kuruluğu, hafıza kaybı ve yüzde oluşan döküntülerdir. Lupus en sık olarak 15-45 yaş arası kadınlarda görülür.

Ayrıca diğer bazı hastalıkların aksine, tek bir laboratuar testi ile teşhis edilemez. Ancak, bazı laboratuar testleri lupus tanısını doğrulamaya yardımcı olabilir. Kan testleri ve diğer testler de hastalığın izlenmesine yardımcı olabilir ve tedavinin etkilerini gösterebilir. 

Antinükleer antikor (ANA)  hücrelerin çekirdeklerini hedef alan bir antikordur ve aktif lupusu olan hemen hemen bütün hastalarda bulunur. Doktorlar sıklıkla ANA testini bir tarama aracı olarak kullanırlar. Ayrıca, bu test hangi tedavinin en uygun olacağını belirlemeye yardımcı olur.  Antinükleer antikor (ANA) testi, lupus olan çoğu insanda pozitiftir, fakat aynı zamanda sağlıklı olan veya başka bir otoimmün hastalığı olan birçok insanda da pozitif olabilir. Bu nedenle, tek başına pozitif bir ANA testi lupus tanısı için yeterli değildir.

Lupus'un nedeni bilinmemektedir. Ancak otoimmün bir hastalık olduğu için bağışıklık sistemini baskılamak ana tedavi yöntemlerinden biridir. Lupus gelişimine katkıda bulunabilecek faktörler arasında virüsler, çevresel kimyasallar ve bir kişinin genetik yapısı sayılabilir. Kadın cinsiyet hormonlarının lupus gelişiminde rol oynadığına inanılmaktadır çünkü kadınlar, özellikle de hormon seviyelerinin yüksek olduğu dönemlerde,  lupustan erkeklere göre çok daha fazla etkilenmektedir. 

Lupus tedavisinin türü, kişinin yaşı, aldığı ilaç türü, genel sağlık durumu, tıbbi öykü ve hastalığın yeri ve şiddeti gibi çeşitli faktörlere bağlı olacaktır. Lupus'u tedavi etmek için kullanılan ilaçlar, durumun ciddiyetine ve vücudun hangi bölümlerinin etkilendiğine bağlıdır. Tedaviler genellikle semptomlar alevlendikçe veya düzeldikçe değiştirilir veya düzeltilir.

Semptomlarınızı iyi anlamak son derecede önemlidir. Belirtilerinizin ve ağrınızın karmaşık doğasını ve döngülerini anlamak, Lupus'un yaşamınız üzerindeki etkisini ele almanıza yardımcı olabilir. Fizyoterapi, Lupus'u anlamanın bu iki yönüyle de yardımcı olabilir.

Lupus zamanla değişebilen bir durum olduğu için, iyi bakım uzman doktora periyodik ziyaretleri içermelidir. Yakınlarınızda lupus varsa, sizin yaşamınız da etkilenecektir. Sevdiğiniz kişinin hastalığını ve sizden ne beklediğini anlamak önemlidir. Hastalığı anlamak, ne beklemeniz gerektiğini bilmenize yardımcı olabilir. Mümkünse hastayla doktora gidin. Bu destek olmanın yanı sıra,  doktorun  önerilerini öğrenmek açısından da fayda sağlar. 

Lupus hastası iken hamile kalmak risk arz etse de, lupuslu kadınların çoğu güvenli bir şekilde hamile kalabilir ve sağlıklı bebeklere sahip olabilir. Mümkünse, lupus'unuz en az altı aydır kontrol altına alınana kadar hamile kalmaktan kaçının. Hamilelik öncesi bazı ilaçların aylar öncesinden alınmaması gerekir. Doğum öncesi muayeneler lupuslu kadınlar için özellikle önemlidir çünkü erken ele alındığında birçok potansiyel sorun önlenebilir.

Fizyoterapi, eklem ağrısı ve artrit gibi lupusun primer semptomlarıyla başa edebilmek için etkili bir yoldur. Lupus hastasıysanız, fiziksel işlevinizi geri kazanmanıza, hareketliliğinizi artırmanıza, ağrınızı hafifletmenize ve herhangi bir kalıcı fiziksel sakatlığı önlemenize yardımcı olacak bir fizyoterapistle çalışabilirsiniz. 

Lupus için fizik tedavi genellikle esnekliği ve hareketliği arttırmak amaçlı egzersizlerden oluşur. Aynı zamanda kuvvet, denge ve koordinasyonu arttırmak da tedavinin hedefleri arasındadır. 

Ağrıyı ve şişmeyi azaltmak için elektriksel stimülasyon, sıcak veya soğuk kompresler kullanılabilir. Ayrıca ek olarak uygulanan masaj terapisi ağrıyı dindirmek ve dolaşımı arttırmak açısından faydalıdır.

Lupus tedavileri hastaya göre değişiklik gösterir çünkü bir yöntem bir birey iyi sonuç verirken  başka birinde etkili olmayabilir.   
Akupunktur gibi bu yöntemlerin bazıları, tamamlayıcı ve alternatif tıpın bir parçası olarak kabul edilir. Akupunkturun etkinliğine dair araştırmalar bilim, akupunkturun vücudun endorfin salınımını tetikleyen kas, omurilik ve nörotransmiter aktivitesi ile ilişkili olabileceğini göstermektedir.

Ayrıca lupus hastaları genellikle düzenli uyumakta zorluk çekerler. Uykunun sağlık üzerindeki etkisini anlamak, hastaların kendi durumlarına hakim olmaları açısından önemlidir.
                                                   
İş ya da aile kaynaklı stresler, Lupus belirtilerinizi tetikleyebilir. Siz ve fizyoterapistiniz, bu stresleri yönetmek için stratejiler geliştirmenize yardım etmek üzere doktorunuzla çalışabilirsiniz. Ayrıca bir psikoloğa başvurmak, stresli durumlarla başa çıkabilmek için stratejiler geliştirmeye de yardımcı olabilir.