Üstün Yetenekli Çocukların Arkadaşlık İlişkileri

Arkadaş edinme; çocuğun tüm yaşamı boyunca kuracağı ilişkilerin yapıtaşını oluşturacak olan bir faktördür. Yalnız çocuklar diğer çocukların kolayca baş edebildiği stres ve zorluklar karşısında daha fazla zorlanmakta ve bu durum yetişkinlikte de devam etmektedir (Akt. Gür, 2011). Üstün yetenekli çocukların oynamaktan hoşlandıkları oyunlar, ifade edici dil becerileri, yapmaktan zevk aldıkları etkinliklerin arkadaşlarından farklı olması, arkadaşlarıyla aralarında bir engel oluşturmakta, onları arkadaşlarından uzaklaştırmaktadır (Akt. Gür, 2011). Bu çocuklarda kendini diğerlerinden farklı hissetme, okuldaki gruba ait hissetmeme duygusu oldukça yaygındır (Akt. Gür, 2011). Birçok üstün yetenekli çocuk arkadaş edinmekte sıkıntı çekmektedir.

Bazı üstün yetenekli çocuklar arkadaşları tarafından kabul görmek için özel yeteneklerini ve farklı ilgilerini gizlemeye çalışarak onlar gibi görünme çabası içine girme yolunu seçebilmekte ve bu yolla yalnız kalmanın önüne geçmeye çalışmaktadırlar. Bazıları ise arkadaş edinebilmek için bir çıkış yolu bulamamakta ve yalnız kalmaktadır (Gür, 2011).

Üstün yetenekli çocukların arkadaş edinmesini desteklemek için eğitimcilere ve ebeveynlere öneriler: (Akt. Gür, 2011):
 · Çocuğun yaşadığı deneyimler, duyguları ve sıkıntıları eleştirilmeden dinlenmeli, çocuğun içinde bulunduğu durum, ihtiyaçları anlaşılmalıdır.
· Çocuğun dinlendiğini, yetişkin tarafından kabul gördüğünü ve desteklendiğini bilmesi onu rahatlatıcı bir etki oluşturacaktır.
· Çocuğun arkadaşlık becerilerini geliştirmesine örnekler sunacak nitelikte bir hikaye çocuğa önerilebilir, eğer çocuğun yaşı küçükse yetişkin tarafından çocuğa okunabilir. Aynı amaç doğrultusunda filmler izlettirilebilir. Sonrasında tartışılabilir.
· Bazı üstün yetenekli çocuklar kendisi kadar hızlı olamayan, etkinlikleri kendisi gibi yapamayan arkadaşlarına kızarak tahammülsüzlük gösterebilmekte ve kırıcı olabilmektedirler. Bunun yanı sıra oyunu veya etkinliği organize etmek isteyerek diğerlerini kendi istediklerini yapmaya zorlayabilmektedirler. Eğitimcinin bu gibi durumların farkında olması, ve bu çocuklarla arkadaşlarıyla nasıl işbirliği yapabileceklerine ve çocukların diğer sosyal davranış problemlerinin çözümüne yönelik çalışmalar yapması gerekmektedir.
· Birçok üstün yetenekli çocuk birtakım sosyal davranışların kazandırılmasına yönelik etkinliklere ihtiyaç duymaktadır. Çocuğun arkadaşlık ilişkilerinde sıkıntıya neden olan davranışları belirlenmeli ve uygulanacak etkinliklerle çocuğun kendisini geliştirmesi desteklenmelidir.
· Üstün yetenekli çocuklar yaşıtlarına göre farklı özellikler sergilemekle birlikte onlarla birçok ortak özellikleri de bulunmaktadır. Üstün yetenekli çocuğun diğer çocuklarla benzer yönleri ve ortak noktalarının ön plana çıkarılarak vurgulanması, çocuğun kendisini arkadaşlarından farklı hissederek uzaklaşma eğilimini azaltabilir. Bazı durumlarda çocukların farklılık algısı gerçekte olduğundan çok daha fazla olabilmektedir.
· Çocuğun üstün yetenekli olan çocuklarla tanışmasının sağlanması, yeni arkadaşlar edinmesine zemin hazırlayabilir. Örneğin Bilim ve Sanat Merkezi’ndeki programa katılan bir öğrenci, orada kendisi gibi diğer çocuklarla tanışarak arkadaşlıklar kurabilir.
· Çocuğun ilgi duyduğu konular doğrultusunda gruplara katılarak kendisiyle aynı ilgilere sahip olan diğer çocuklarla bir arada bulunması yeni arkadaşlık fırsatları oluşturabilir. Örneğin satrançtan hoşlanan bir çocuk, satranç kulübüne üye olabilir ve hafta sonları burada kendisiyle aynı ilgiye sahip diğer çocuklarla zaman geçirebilir. Benzer ilgiler çocuklar arasında arkadaşlık kurulmasını kolaylaştırıcı bir zemin hazırlayabilir.
· Farklı arkadaş grupları çocuğa farklı deneyimler kazandıracaktır. Kendisiyle aynı ilgiye sahip arkadaşlar, zihinsel olarak onunla aynı seviyede olan yaşça büyük arkadaşlar, üstün yetenekli olan arkadaşlar ve sınıfında bulunan kendi yaş grubundaki arkadaşlar çocuğun arkadaşlık kurabileceği farklı gruplardır. Çocuğun her bir grubun kendisinin arkadaşlık ihtiyaçlarını farklı anlamda karşılayacağını fark etmesi sağlanmalıdır. Farklı arkadaşlıklar farklı deneyim fırsatları sunacaktır.