FİZİKSEL ENGELLİLİK
Sakatlıkların vücut fonksiyonlarını etkiler bir hale gelmesine engellilik olduğunu tanımlayan İstanbul Gelişim Üniversitesi Öğr. Gör. Sümeyra Bender, "Fiziksel engellilik terimi, doğuştan gelen veya kazalarla oluşan bozulmalara ve bunun sonucunda bir engellilik durumunun oluşmasına yol açan çeşitli koşulları içerir" dedi.
Öğr. Gör. Sümeyra Bender, "‘Serebral Palsi’ gibi fiziksel engele yol açan bazı hastalıklar hastalığın seyri üzerinden gelişim göstermemekte veya progresif olmamakla birlikte, ‘Musküler Distrofi’ gibi progresif olan hastalıklar öğrencilere eğitim verirken farklı eğitim koşullarını ve desteğini ortaya çıkarttığı için, diagnoz sınıf ortamı içinde eğitimciye önemli bir yol gösterici olmaktadır. Diagnozun ve seyrinin bilinmesi o anda olan ya da doğabilecek ihtiyaçlar ve çevresel engellere karşı eğitimcinin tedarikli olmasını sağlamakla birlikte öğrencinin kendini sınıf ortamında daha rahat ifade etmesini sağlayacaktır." ifadelerini kullandı.
Bu durumun yarattığı çevresel ve eğitimsel engelleri ortadan kaldırmak ve etkili bir öğrenme ortamı yaratmak için farklı stratejiler kullanılabileceğini ifade eden İstanbul Gelişim Üniversitesi Öğr. Gör. Sümeyra Bender, aşağıda yazan stratejilerden bazıları engelli çocuklarda eğitimin kalitesini arttırmaya yönelik stratejiler olarak dikkate alınabileceğini belirtti.
-
Öğrencilerin kendi başlarına neler yapabildikleri gözlemlenmelidir. Bu gözlemden ortaya çıkan bilgiyle gerektiğinde sınıf ortamında farklı beceri gruplarına hitap eden aktiviteler oluşturulmalıdır. Öğretmen bu aktiviteleri fiziksel engelli öğrenciler de dahil tüm çocukların özgürce ve tamamen katılabileceği şekilde seçmelidir. Bu yüzden öğretmenler etkili bir öğrenme ortamı yaratmak için öğrencilerin kendilerini keşfedecekleri ve rahat bir çevrede hissedecekleri yeterli zamanı ve alanı vermelidir.
-
Öğretmenler tekerlekli sandalye benzeri engelli çocukların kullanımı için özelleştirilmiş araçların ve ekipmanların sınıftaki aktiviteler esnasında öğretim çevresine nasıl uyum sağlayacağını öğrenmelidir. Bunun bir sonucu olarak öğretmenler hangi eğitim araç gerecinin öğrencinin perspektifinde katkıda bulunacağını hangi araç ve gerecin öğrencinin öğrenmesi için yararlı olmayacağını bilebilirler.
-
Derslik ve konferans salonları gibi öğrenim mekânlarının aralarındaki uzaklık, tekerlekli sandalye veya koltuk değneği kullanan fiziksel engelli öğrencilerin derslere geç kalmalarında veya hiç gelememelerinde etkili olabilir. Eğitimcilerin öğrencileri bu durumlarına dair ders öncesinde uyarması gerekmektedir.
-
Eğitimciler öğrencileri sınıftaki aktiviteler dışında da beraber zaman geçirme noktasında cesaretlendirmelidirler. Bunun yapılabilmesi için mekânların fiziksel engelli çocukların erişimine açık olması gerekmektedir ve verilecek eğitimler baştan buna göre planlanmalıdır.
-
Fiziksel engelli çocuklar için tuvaletlerin kullanımı çok zor bir iş olabilir. Bu konuda tuvaletin kapısının açılması gibi küçük de olsa birebir yardımda bulunulması yeterli desteği sağlayabilir.
-
Fiziksel engelli çocuklar ders esnasında bir kayıt cihazı kullanmak veya dersle ilgili notlar almalarına yardım edilmesine ihtiyaç duyabilirler. Bu öğrencilerin bu eylemleri gerçekleştirmesi için ekstra zaman gerekebilir. Bu öğrencilerin rahatsızlıkları sebebiyle derste olamadıkları zamanlarda derslerin kaydedilmesi onlara yardımcı olabilir.
-
Sınıf ortamının ayarlanması fiziksel engelli çocuklar için yararlı olacaktır. Öğretmen, çocukların tekerlekli sandalyeyi kullanarak hareket etmeleri ve gerekirse bir masaya erişmeleri için yeterli alan olduğundan emin olmalıdır. Masalar arasında tekerlekli sandalyeli öğrencinin kullanabileceği kadar alan bulunması önemlidir.
-
Eğer fiziksel engelli öğrenci ders esnasında sınıfta zorlanma, yorgunluk ve acı yaşarsa, öğretmen bu duruma yol açan nedenlerini bulmalı ve öğrencinin koşullarını düzeltme adına neler yapılabileceğine ilişkin çözüm üretmelidir. Bu konuda öğrencinin kullandığı ilaçların takibini yapmak ve yardımcı olup olmadığını anlamak çok önemli olabilir.
-
Bazı fiziksel engelli öğrencilerin sırt problemleri gibi nedenlerden dolayı derste oturmak yerine ayakta durması gerekebilir. Sınıfta çocukların bu tür ihtiyaçlarını dile getirebilecekleri bir alan yaratılmalıdır.
-
Bazı fiziksel engelli öğrenciler sınıfta kendilerine verilen görevleri yerine getirmekte akademik dışlanma ile yüzleşebilirler. Bu gibi durumlarda bir yol gösterici veya eğitmen ile birebir görüşmeleri, onların diğer öğrencileri yakalamasına yardımcı olabilir.
-
İpuçları ve cevapların verilmesi eğitim standartlarını düşüreceğinden fiziksel engelli öğrencilerin ders durumunun değerlendirilmesinde bu tarz yöntemlerden kaçınılması gerekmektedir. Bunun aksine öğretmenler sınıfta ve değerlendirmelerde ne öğrendiklerini göstermeleri için engelli öğrencilerine fırsat vermelidir.
-
Öğrenci ile birlikte eğitim ortamında yardım amaçlı bulunan kişiler ile doğrudan iletişim kurmak yerine öğrenciyle doğrudan iletişim kurmak gerekir. Eğitimin verildiği kişinin öğrenci olduğu ve iletişim önceliğinin öğrenci olduğu unutulmamalıdır.
Öğr. Gör. Sümeyra Bender, "Bu öğretim stratejileri engelli öğrencilerin öğrenim ortamını geliştirerek fiziksel engelli öğrencilerin kendilerini daha rahat ve özgürce ifade etmelerinin önünü açar. Yeni öğretim modelleri ve teknikleri günümüzde halen geliştirilmekte olup, fiziksel engelli çocukların ihtiyaçlarını karşılamak ve onlarla iletişim kurmak için yeni yollar keşfedilmeye devam edilmelidir" vurguladı.
