Sağlık Bilimleri Yüksekokulu - sbyo@gelisim.edu.tr

Çocuk Gelişimi (İngilizce)








 Entellektüel yetersizliği olan çocuklar için öğretme stratejileri


Bir bozukluğun fonksiyonel sonucuna "engellilik" denir. Bunun bir parçası olan " Entelektüel Yetersizlik " terimi, hafif, orta, şiddetli ve derin zihinsel engellilik olan dört engellilik derecesine kadar uzanmaktadır. Entelektüel yetersizlik, zihinsel fonksiyonları ölçen Wechsler ölçeği gibi testlerden elde edilen zekâ puanlarla ve kişisel bakım, okul ve iş işlevleri, iletişim vb. gibi bir bireyin farklı yaşam alanlarını ve becerilerini araştıran, bireysel olarak yönetilen uygun araçlarla belirlenen, klinik değerlendirmeler kullanılarak belirlenir. Entelektüel yetersizlikler bireyin hayatında Down Sendromu, Fragile X Sendromu veya sendromsal olmayan entelektüel yetersizlikler yoluyla çeşitli şekillerde önümüze çıkabilmektedir.


Entelektüel yetersizliği olan çocukların, günlük yaşamlarını zorlaştırabilecek kişisel, sosyal, eğitimsel yaşam alanlarına ilişkin çeşitli problemleri vardır. Toplumun beklentileri ve Entelektüel yetersizliklerin ortaya çıkardığı güçlükler nedeniyle okul ortamındaki temel kavramları öğrenmek ve topluma kolayca uyum sağlamak onlar için zor olabilir. Zihinsel engelli çocukların temel kavramları öğrenmesi için farklı bir eğitim çevresinde, kendi hızlarına uygun bir şekilde, onların ihtiyacı olan özel eğitim için özellikle eğitilmiş uzman bir kadro ile çalışmaları gerekebilir fakat bazıları da akranlarının olduğu bir sınıfta sosyal olarak uyum sağlayabilecekleri ve bilişsel becerilerini geliştirebilecekleri kapsayıcı bir eğitim çevresi içerisinde kalabilirler. Entelektüel yetersizliği bulunan çocukların performansını artırmak için, eğitimciler aşağıda verilen şu adımlara dikkat edebilirler:
  1. Sınıflarında Entelektüel yetersizliği bulunan çocuklar bulunan eğitimcilerin bu çocukların sınıf ortamında olumsuz tutum ve davranışlar sergileyebileceğinin farkında olmalıdırlar. Aynı zamanda bu çocuklar doğrudan iletişim yoluyla duygularını, düşüncelerini, ihtiyaçlarını ve isteklerini ifade etme noktasında zorluk yaşayabilirler. Diğer öğrenciler tarafından kolayca anlaşılan yeni bir kavramı öğrenmeleri de onlar açısından zor olabilir. Bu yüzden entelektüel yetersizliği bulunan çocukların öğretmenleri tüm bu problemlere karşı ders programı ve faaliyetlerini belirlerken hazırlıklı olmalıdır.
  2. Yarıyıl başlamadan önce entelektüel yetersizliği bulunan öğrencinin öğretmeni olacak kişinin öğrencisinin güçlü ve zayıf yanlarını öğrenmesi, hayatının farklı alanlarındaki yaşam biçimi hakkında bilgi sahibi olması ve onun ihtiyaç duyduğu zamanlarda gereken sağlık bakımı eğitimine de sahip olması gerekmektedir. Bunlar dışında öğrencinin geçmiş dönemlerde neler öğrendiğine ilişkin eski öğretmenleri ve ailesinden de bilgi alması lazımdır.
  3. Bilinmelidir ki sabır, entelektüel yetersizliği olan bir çocuğa verilen eğitimde en anahtar kavramdır. Eğitimciler bu öğrencilerin akranlarının gerisinde kalabileceğinin ve ders tekrarlarına ihtiyaçları olabileceğinin farkında olmalıdırlar. Bir öğretmenin empati becerileri ve sabrı, çocuğun başlangıçta yapamayacağını düşündüğü birçok görevi başarması için çocuğun kendine güvenini arttırmasına yardımcı olabilir.
  4. Öğrencilerin kendilerine verilen görevleri analiz edebilmesi eğitimde çok önemlidir. Entelektüel yetersizliği bulunan çocuklar için daha küçük adımlara bölünen büyük görevler, görev analizi ile aşamalı olarak gerçekleştirilebilir hale gelmektedir. Bu çocuklara büyük görevler verildiğinde öğrenmelerini kolaylaştırmak adına farklı materyaller ve eğitim teknikleri kullanmaları çocukların öğrenirken eğlenebilmeleri açısından mühim bir husustur.
  5. Entelektüel yetersizliği bulunan çocuklar davranışlar ve sonuçlarıyla alakalı bağlantı kurabilmek adına anlık geri bildirimlere ihtiyaç duyabilirler. Böyle durumlarda karşılık gecikmeden verilmelidir ki bu davranışlar arasında sonuç kurmalar daha güçlü bir şekilde kurulabilsin.
  6. Entelektüel yetersizliği bulunan çocukların gelişimini takip etmek ve gözlerini onların üzerinde tutmak uygulanan eğitim stratejilerinin ne kadar etkili olduğunu görmek açısından çok büyük önem taşımaktadır. Eğer gelişim elde edilemiyorsa başka bir öğretim tekniği kullanılmalıdır.
  7. Akran yardımı, entelektüel yetersizliği bulunan öğrenciler için ders öncesi ve ders sonrasındaki öğrenme deneyimini en üst seviyeye taşımak için son derece verimli bir yol olabilir. Zira bu sayede çocuklar için ders tekrarı sağlandığı gibi aynı zamanda akranlar arasında sosyal ilişkiler de kurulabilir.
Öğretimde bu stratejiler ve göz önünde bulundurulması gereken konulardır ve eğitimsel ortamlarda uygulanacak olan bu stratejiler öğrencilerin performanslarını arttırmakta önemli rol oynamaktadır. Yukarıda verilmiş olan eğitimsel yetenekler entelektüel yetersizliği olan çocuklar adına öğreticilerin de kendi yeteneklerini bu alanda gözden geçirmelerine ve ihtiyaç duyulan alanda gereken bilgiyi aramaya ve edinmeye teşvik edebilir. Bu stratejileri kullanarak entelektüel yetersizliği olan çocukların potansiyellerini kaynaştırıcı ve birleştirici bir eğitim çerçevesi içinde ortaya çıkartmaları sağlanabilir.
 
Entelektüel yetersizliği olan çocukların, günlük yaşamlarını zorlaştırabilecek kişisel, sosyal, eğitimsel yaşam alanlarına ilişkin çeşitli problemleri vardır. Toplumun beklentileri ve Entelektüel yetersizliklerin ortaya çıkardığı güçlükler nedeniyle okul ortamındaki temel kavramları öğrenmek ve topluma kolayca uyum sağlamak onlar için zor olabilir. Zihinsel engelli çocukların temel kavramları öğrenmesi için farklı bir eğitim çevresinde, kendi hızlarına uygun bir şekilde, onların ihtiyacı olan özel eğitim için özellikle eğitilmiş uzman bir kadro ile çalışmaları gerekebilir fakat bazıları da akranlarının olduğu bir sınıfta sosyal olarak uyum sağlayabilecekleri ve bilişsel becerilerini geliştirebilecekleri kapsayıcı bir eğitim çevresi içerisinde kalabilirler. Entelektüel yetersizliği bulunan çocukların performansını artırmak için, eğitimciler aşağıda verilen şu adımlara dikkat edebilirler:
  1. Sınıflarında Entelektüel yetersizliği bulunan çocuklar bulunan eğitimcilerin bu çocukların sınıf ortamında olumsuz tutum ve davranışlar sergileyebileceğinin farkında olmalıdırlar. Aynı zamanda bu çocuklar doğrudan iletişim yoluyla duygularını, düşüncelerini, ihtiyaçlarını ve isteklerini ifade etme noktasında zorluk yaşayabilirler. Diğer öğrenciler tarafından kolayca anlaşılan yeni bir kavramı öğrenmeleri de onlar açısından zor olabilir. Bu yüzden entelektüel yetersizliği bulunan çocukların öğretmenleri tüm bu problemlere karşı ders programı ve faaliyetlerini belirlerken hazırlıklı olmalıdır.
  2. Yarıyıl başlamadan önce entelektüel yetersizliği bulunan öğrencinin öğretmeni olacak kişinin öğrencisinin güçlü ve zayıf yanlarını öğrenmesi, hayatının farklı alanlarındaki yaşam biçimi hakkında bilgi sahibi olması ve onun ihtiyaç duyduğu zamanlarda gereken sağlık bakımı eğitimine de sahip olması gerekmektedir. Bunlar dışında öğrencinin geçmiş dönemlerde neler öğrendiğine ilişkin eski öğretmenleri ve ailesinden de bilgi alması lazımdır.
  3. Bilinmelidir ki sabır, entelektüel yetersizliği olan bir çocuğa verilen eğitimde en anahtar kavramdır. Eğitimciler bu öğrencilerin akranlarının gerisinde kalabileceğinin ve ders tekrarlarına ihtiyaçları olabileceğinin farkında olmalıdırlar. Bir öğretmenin empati becerileri ve sabrı, çocuğun başlangıçta yapamayacağını düşündüğü birçok görevi başarması için çocuğun kendine güvenini arttırmasına yardımcı olabilir.
  4. Öğrencilerin kendilerine verilen görevleri analiz edebilmesi eğitimde çok önemlidir. Entelektüel yetersizliği bulunan çocuklar için daha küçük adımlara bölünen büyük görevler, görev analizi ile aşamalı olarak gerçekleştirilebilir hale gelmektedir. Bu çocuklara büyük görevler verildiğinde öğrenmelerini kolaylaştırmak adına farklı materyaller ve eğitim teknikleri kullanmaları çocukların öğrenirken eğlenebilmeleri açısından mühim bir husustur.
  5. Entelektüel yetersizliği bulunan çocuklar davranışlar ve sonuçlarıyla alakalı bağlantı kurabilmek adına anlık geri bildirimlere ihtiyaç duyabilirler. Böyle durumlarda karşılık gecikmeden verilmelidir ki bu davranışlar arasında sonuç kurmalar daha güçlü bir şekilde kurulabilsin.
  6. Entelektüel yetersizliği bulunan çocukların gelişimini takip etmek ve gözlerini onların üzerinde tutmak uygulanan eğitim stratejilerinin ne kadar etkili olduğunu görmek açısından çok büyük önem taşımaktadır. Eğer gelişim elde edilemiyorsa başka bir öğretim tekniği kullanılmalıdır.
  7. Akran yardımı, entelektüel yetersizliği bulunan öğrenciler için ders öncesi ve ders sonrasındaki öğrenme deneyimini en üst seviyeye taşımak için son derece verimli bir yol olabilir. Zira bu sayede çocuklar için ders tekrarı sağlandığı gibi aynı zamanda akranlar arasında sosyal ilişkiler de kurulabilir.
Öğretimde bu stratejiler ve göz önünde bulundurulması gereken konulardır ve eğitimsel ortamlarda uygulanacak olan bu stratejiler öğrencilerin performanslarını arttırmakta önemli rol oynamaktadır. Yukarıda verilmiş olan eğitimsel yetenekler entelektüel yetersizliği olan çocuklar adına öğreticilerin de kendi yeteneklerini bu alanda gözden geçirmelerine ve ihtiyaç duyulan alanda gereken bilgiyi aramaya ve edinmeye teşvik edebilir. Bu stratejileri kullanarak entelektüel yetersizliği olan çocukların potansiyellerini kaynaştırıcı ve birleştirici bir eğitim çerçevesi içinde ortaya çıkartmaları sağlanabilir.