Çocuk Gelişiminin Tarihi
Çocuk gelişimi alanı yeni bir kökene sahiptir ve çok disiplinlidir. Psikolojinin üç büyük dalından türemiştir. Deneysel, psikanalitik ve klinik psikologlar. Ayrıca büyük ölçüde tıp, biyoloji, antropoloji, sosyoloji, halk sağlığı, sosyal hizmetler, nörobilim ve eğitimin de içinde olduğu diğer çeşitli disiplinlerden gelen araştırmalara da dayanmaktadır (Berk, 2013; Gander & Gardiner, 2015). Çocuk gelişimi çalışmaları, çocuklar hakkında gerçekçi beklentiler geliştirilmesini, gelişim süreci boyunca neye dikkat edilmesi gerektiği, nasıl davranılması gerektiği konusunda, çocukların normal davranışlarından sapmalarının hemen farkedilmesine ve uygun yönlendirmenin yapılmasına yardımcı olur (Doğan & Baykoç, 2015).
Çocuk Gelişimci Kimdir Ve Görevleri Nelerdir?
Çocuk gelişimi alanının gelişmesiyle çocuk gelişimci kavramı ortaya çıkmıştır. Çocuk gelişimci; çocuk gelişimi alanında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan mezun olan; çocukların sağlıklı bir ortamda yaşayabilmelerinin sağlanması ve yaşam kalitelerinin artırılabilmesi; doğumdan itibaren ergenlik dönemi sonuna kadar zihinsel, dil, motor, öz bakım, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında, çocuğu gelişimsel açıdan değerlendirerek, çocuk sağlığı izleminde rol alan, destekleyici, gelişimsel programlar ile çocuğa, aileye, profesyonellere ve topluma hizmet sunan, sağlık hizmetlerinde çalışan profesyonellerdir (Gelişimsel Çocuk Nörolojisi Derneği, 2016). Çocuk Gelişimciler 0-18 yaş arasındaki normal gelişim gösteren, özel gereksinimi olan ve hastanede yatan çocukların bütün gelişim alanlarını değerlendirme, destekleme, gelişimsel sapmayı önleme ve gelişimsel sapma gösteren çocuklar için gelişimi destekleyici programlar hazırlama hizmeti sunar. Çocuk Gelişimci, sağlık, eğitim, sosyal hizmet alanlarında ve diğer sektörlerde görev yapmaktadır.
Sağlık alanında çalışan Çocuk Gelişimci hastanelerde gelişimsel destek çalışmalarını: Çocuk Gelişimi Birimi, Gelişimsel Pediatri, Yatan Hasta Servisleri, Oyun Odaları, Çocuk Gelişimcinin bulunması gereken diğer birimlerde gerçekleştirmektedir. Çocuk Gelişimi Birimi’nde poliklinik hizmeti verilmektedir. Birimin çalışma sistemi; aile görüşmesi, gelişimsel değerlendirme ve gelişim takibi basamaklarından oluşmaktadır. Aile görüşmesinde, çocuk ve aile hakkında genel bilgiler edinilmekte ve başvuruya ilişkin gerekçeler alınmaktadır. Gelişimsel değerlendirmede, çocuğun kronolojik takvim yaşı ve tanısı dikkate alınarak gereksinimlerine dayalı standart ve informal değerlendirme araçları kullanılarak çocuğun gelişim profili çıkarılmakta, aileye bilgi verilmekte, gelişimine yönelik öneriler sunulmaktadır. Gelişim takibinde, aileyle yapılan görüşme ve çocuk değerlendirmesi sonucunda, sunulan öneri ve ödevler ayrıntılı olarak görüşülmektedir (Doğan & Baykoç, 2015).
Eğitim alanında çalışan çocuk gelişimciler üniversitelerde önlisans, lisans ve lisansüstü eğitim kadrolarında akademik personel olarak görev alabilirler. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Özel Eğitim Kurumlarında ve Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde görev alabilen Çocuk Gelişimciler bireylerin fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişimlerinin yaş düzeylerine uygun olarak değerlendirilmesi, bireylerin özelliklerine göre bireysel eğitim programlarının hazırlanması çalışmalarını yürütürler. Bireyin gelişimi ve eğitimini izler, beklenen gelişimi gösteremeyen çocuklar için ilgili meslek elemanlarıyla iş birliği yaparlar. Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans ya da Pedagojik Formasyon programını tamamlamamış olma koşuluyla, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanabilirler.
Sosyal hizmet alanında çalışan çocuk gelişimciler Çocuk Ve Gençlik Merkezleri’nde, Çocuk Gelişimci olarak görev alabilirler. Plan ve proje üretiminde ve yürütülmesinde çalışırlar.
Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde görev alan Çocuk gelişimciler, çocukların gelişim düzeylerinin belirlenmesi, gelişimlerinin desteklenmesi ve takibinden sorumludurlar.
Koruma Bakım Ve Rehabilitasyon Merkezleri’nde görev alan Çocuk Gelişimciler çocuğun merkeze uyumunun sağlanması amacıyla çocuğu takip eder ve mesleki çalışma sürecinde vaka sunumunu yaparlar. Sosyal serviste görevlendirilen ve çocuğun merkeze kabulü ve uyumu ile ilgili çalışmalar yapan bir Çocuk Gelişimci, çocukların duygusal, bilişsel ve sosyal gelişimi için gerekli gelişim programlarının uygulanması ve değerlendirilmesinden sorumludur.
Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çocuk Evleri’nde görev alan Çocuk Gelişimciler koordinasyon merkezi tarafından çocuk evine kabul edilen çocuğun uyumu için gereken bakım ve yetiştirme ile ilgili mesleki çalışmaları yürütmekten sorumludur. Her bir çocuğun yaşı, engeli, ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda, fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal gelişimleri ile ilgili eğitim programları hazırlar ve uygularlar. Çocuk Gelişimciler belirlenen standartlara uygun olan aile danışmanlığı eğitim programını tamamlamak koşuluyla, Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Genel Müdürlüğü Aile Danışmanlığı Merkezleri’nde görev alabilirler.
İçişleri Bakanlığında görev alan çocuk gelişimciler Emniyet Genel Müdürlüğü, Çocuk Şube Müdürlüğü/Büro Amirliği’nde çalışabilirler. Suça itilen çocukların fiziki, psikolojik ve sosyolojik etkenlerin araştırılması, suçluluğu ortadan kaldırmaya yönelik plan ve programların geliştirilmesi, korunmaya muhtaç olan, ihmal ve istismara maruz kalan, evden veya bulunduğu kurum ya da kuruluştan kaçan, sokakta yaşayan ve sokakta çalıştırılan, uçucu, uyuşturucu ve madde bağımlısı olan, suça itilen ve mağdur çocuğun kendisine ve kanuni mümessiline rehberlik hizmeti sunulmasından sorumludurlar.
Çocuk Gelişimciler Unıcef, Ilo Ve Gönüllü Kuruluşlarda (STK)proje üreticisi, yürütücüsü ve danışman olarak görev alabilirler.
KAYNAKÇA
BERK, E. L. (2009). Child Development. Onur, B. (Çev. Edt.) (2013). Çocuk gelişimi. Ankara: İmge Kitapevi.
DOĞAN, A. & BAYKOÇ, N. (2015). “Hastanede Çocuk Gelişimi Birimi’ne Yönlendirilen Çocukların Değerlendirilmesi”, Hacettepe University Faculty of Health Sceinces Journal. 1, s. 101-113.
DOĞAN, A. ve BAYKOÇ, N. (2015). Türkiye’ de Bulunan Üniversitelerin Lisans Programlarının Çocuk Gelişimi Açısından İncelenmesi. Sözel Bildiri. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”, Ankara.
Gelişimsel Çocuk Nörolojisi Derneği (2016) https://www.gcn.org.tr/adresinden alınmıştır.
